Budowanie potencjału do wdrożenia działań naprawczych, wskazanych w Planie gospodarowaniawodami na obszarze dorzecza Wisły, w obrębie zlewni rzeki Pilicy to główne wyzwanie, które postawionoprzed projektem zintegrowanym LIFE Pilica. Zakładanym efektem końcowym jest poprawa jakościi bioróżnorodności wód powierzchniowych ze szczególnym uwzględnieniem Zbiornika wodnego Sulejów.Projekt pt.: „Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewniPilicy” o akronimie IP LIFE PL Pilica Basin CTRL (w skrócie: LIFE Pilica) uzyskał dofinansowanie z KomisjiEuropejskiej w ramach programu działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE, a tym samym dołączył dogrupy wodnych projektów zintegrowanych LIFE realizowanych w krajach Unii Europejskiej.Beneficjentami projektu są Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny ZarządGospodarki Wodnej w Warszawie (pełniący rolę Beneficjenta Koordynującego), Europejskie RegionalneCentrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa orazFPP Enviro. Instytucją współfinansującą projekt jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiskai Gospodarki Wodnej.Projekt realizowany jest w zlewni Pilicy o powierzchni ok. 9 tyś. km2 , która położona jest naobszarze 93 gmin w obrębie 5 województw (łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego, śląskiego orazświętokrzyskiego). Rzeka Pilica wraz z utworzonym na niej Zbiornikiem Sulejów stanowi istotny elementrozwoju społeczno-ekonomicznego centralnej Polski. Postępująca eutrofizacja wód, skutkującawystępowaniem intensywnych zakwitów sinic w ZW Sulejów, niski poziom retencyjności wód,w szczególności na obszarach zmeliorowanych, jak również wysokie zapotrzebowanie na pobór wód napotrzeby m.in. akwakultury decyduje, że efektywne zarządzanie ilościowe i jakościowe zasobamiwodnymi w zlewni Pilicy jest obecnie kluczowe dla adaptacji do zmian klimatycznych regionu i jegorozwoju gospodarczego.
Wzrost zaangażowania zarówno podmiotów związanych z szeroko rozumianą gospodarką wodną,jak i indywidualnych użytkowników jest kluczowe dla wdrożenia Planu gospodarowania wodami.Osiągnięcie tego efektu ma zapewnić realizacja projektu LIFE Pilica m.in. poprzez wypracowywanieścieżek komunikacji pomiędzy podmiotami, wspomaganie inwestorów na etapie planowania i wdrażaniaoraz zaangażowanie organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych. Istotnym elementem projektubędzie praktyczne wykorzystanie ekohydrologicznego podejścia do zlewniowego zarzadzania wodami,jak również promocja rozwiązań opartych na przyrodzie (ang. nature-based solution, NBS) m.in. dlaograniczania presji rolniczej, jak i adaptacji miast do zmian klimatu.
Zlewnia rzeki Pilicy to zlewnia, gdzie istotnym elementem wpływającym na jakość wód sązanieczyszczenia związane z jej użytkowaniem rolniczym. Dlatego też projekt przewiduje działaniaw zakresie podnoszenia świadomości ekologicznej, poprzez szeroką gamę szkoleń i seminariów dladoradców rolnych, rolników, oraz nauczycieli i uczniów szkół rolniczych. Planowane jest równieżutworzenie demonstracyjnych gospodarstw rolnych, oraz demonstracyjne wdrożenie rozwiązań typuNBS dla ograniczenia rolniczych zanieczyszczeń obszarowych oraz zwiększenia retencji wód.Zanieczyszczenia pochodzące z obszarów rolniczych to również konsekwencje nieefektywnegozarządzania gospodarką ściekową. Opracowana dla obszaru zlewni powyżej Zbiornika Sulejów aplikacjado zarządzania gospodarką wodno-ściekową na terenach wiejskich zostanie przekazana samorządomgminnym. Będzie ona odpowiedzią na potrzeby gmin w zakresie planowania, ewidencji, monitoringuoraz kontroli użytkowników. Ponadto gminy wiejskie otrzymają bezpośrednie wsparcie poprzezsfinansowanie w ramach projektu opracowania dokumentacji planistycznych, takich jak Programygospodarki wodno-ściekowej dla obszarów wiejskich, czy Programy Funkcjonalno-Użytkowe w zakresiegospodarki wodno-ściekowej dla sołectw. Zespół projektu zintegrowanego będzie ponadto aktywniewspółpracował z gminami w pozyskiwaniu na inwestycje środków finansowych ze źródeł krajowychi zagranicznych.
Obszary miejskie otrzymają natomiast wsparcie w zakresie opracowania Miejskich Planów Adaptacjido zmian klimatu wraz z modelami funkcjonowania kanalizacji deszczowej i ogólnospławnej. Ichwdrożenie przyczyni się do zmniejszenia presji hydrologicznej szczególnie w okresach ekstremalnychopadów. Utworzone zostaną również demonstracyjne systemy do lokalnej retencji i doczyszczania wódopadowych, oparte na błękitno-zielonej infrastrukturze oraz biotechnologiach ekohydrologicznych. Będąone stanowić podstawę działań edukacyjnych dla innych ośrodków miejskich w regionie.Wdrażanie działań w obszarze zlewni Pilicy powyżej Zbiornika Sulejów, mających na celuograniczenie zanieczyszczenia rzek, będzie wpływała na poprawę stanu wód zbiornika. Narzędziemsłużącym do efektywnego zarządzania jakością i ilością wody w zbiorniku będzie opracowany systemwspierania decyzji oparty na modelu matematycznym połączonym z automatycznymi stacjamipomiarowymi zlokalizowanymi w zlewni. System pozwoli na zarządzanie zbiornikiem, tak aby zmniejszyćintensywność zakwitów sinicowych oraz zapewnić trwałe bezpieczeństwo powodziowe miasta Sulejów.Niska jakość wód powierzchniowych, ich zanieczyszczenie to nie jedyny problem w gospodarowaniuwodami w zlewni Pilicy. Również poprawa dostępności zasobów wodnych stanowi aktualne wyzwanie,zwłaszcza na obszarach rolniczych. W celu zwiększenia retencji wody w krajobrazie, zwiększeniabioróżnorodności oraz poprawy stanu ekologicznego wód realizowane będą działania zmierzające doodbudowy starorzeczy i mokradeł nadrzecznych, a także do udrożnienia cieków poprzez budowęprzepławek połączoną z modernizacją jazów. Największą inwestycją w zakresie przywracania ciągłościrzek będzie opracowanie dokumentacji dla przepławki dla ryb w wybudowanej przed 48 laty zaporzeZbiornika Sulejów.
Całkowity budżet projektu LIFE Pilica to ok. 74 mln złotych. Projekt jest w 60% finansowany przezKomisję Europejska tj. w wysokości 43 mln złotych. Narodowy Fundusz Gospodarki Wodnej i OchronyŚrodowiska dofinansuje projekt kwotą 25 mln złotych (35% kosztów kwalifikowanych). Wkłady własneBeneficjentów będą stanowiły ok. 5% budżetu.
Termin rozpoczęcia projektu to 1 stycznia 2021. Mamy nadzieję, że przez 10-letni okres trwaniaprojektu osiągniemy cel, jakim jest wdrożenie kolejnych aktualizacji Planów gospodarowania wodami,co w konsekwencji doprowadzi do osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego rzeki Pilicy i jej dopływów,zmniejszenia zakwitów sinic w Zbiorniku Sulejów oraz wzrostu usług ekosystemowych w zlewni Pilicy.
Aktualności związane z projektem dostępne po kliknięciu tagu LIFE PILICA
kierownik projektu – dr hab. Katarzyna Izydorczyk
Dane kontaktowe:
Stosujemy pliki cookies w celu gromadzenia danych statystycznych oraz prawidłowego funkcjonowania serwisu. Pliki te mogą być umieszczane na Twoim urządzeniu do odczytu stron. Więcej informacji o celu używania i zmianie ustawień ciasteczek znajdziesz w naszej polityce prywatności.